4. ÜNİTE : MADDEYİ TANIYALIM 

1.Bölüm: Maddeyi Niteleyen Özellikler

Madde: Duyu organları ile algılayabildiğimiz, belirli bir ağırlığı olan ve yer kaplayan varlıklara madde denir.

Maddelerin birbirine benzeyen özellikler: olduğu gibi birbirinden farklı özellikleri de vardır. Maddeleri nitelerken bu benzer ve farklı özelliklerine göre niteleriz.

Limon, kalem, çekia, defter, taş, bardak, masa gibi varlıkların hepsi birer maddedir.

Maddeleri algılarken beş duyu organımızdan yararlanırız. Göz Maddelerin sekilleri, renkleri ve büyüklüklerini gözümüzle görürüz.

Kulak: Varlıkların çıkardıkları sesleri kulağımızla isitiriz.

Burun: Maddelerin kokularını burnumuzla algilariz. Burun aynı zamanda tat alma duyumuzu da ettiler. Has- tanıp burnumuz kapalı olduğunda tatları algılamak zorlaşır. Dil: Yediğimiz ve laligimiz seylerin tadın dilimizle algılarız.

Deri (Ten): Varlıkların sert-yumusak, sıcak- soğuk, pürüzlü-pürüzsüz gibi özelliklerini derimizle algılarız.

Maddeler: nitelerken bazı özelliklerden faydalanırız. Bunlar

• Suda Yüzme ve Suya Batma: Bir tahta parçası suda yüzerken, bir tas suya batar. Bunu gözümüzle algılarız. Bu durumdan insanlar yararlanarak, suda batmayan sal parak ulaşımda kolaylık sağlamışlardır. ya- →Strafor köpük, plastik oyuncak, bos pet sise gibi ci- Simler suda yüzerken; metal para, cam bilye, taş gibi cisimler Suya batarlar.

• Suyu Emme ve Emmeme: Elimizi ve yüzümüzü yıka- diktan sonra neyle sileriz? Yağmurdan korunmak için ne kullanırız? Evet havlu ve semsiyeden bahsediyorum. Havlu suyu emerken, semsiye emmez. • Sünger, kagil, pamuk suyu emen; metal kaşık, cam bardak, plastik oyuncak gibi maddeler suyu emmezler. *- Mıknatısla Gekilme: Mıknatısın ne olduğunu ve nerelerde kullanıldığını bir önceki ünitede öğrenmiştik. Mikaalisin Gekme gücünden yararlanarak maddeleri nitelendirebiliriz. İçinde demir, nikel, kobalt olan maddeler mıknatısla çekilir.

• Melal kasık, çelik bıçak, demir çekiç ve Givi gibi cisimler mıknatısla çekilirken, tahta, plastik, kumas bez gibi cisimler mıknatısla çekilmez.

2. Bölüm Maddenin Ölçülebilir Özellikleri

Maddeyi niteleyebilmek için beş duyu organından yararlanıldığını öğrenmiştik. Fakat bunun yanında birde maddenin ölçülebilir özellikleri vardır.

Örnek: Pazardan elma alırken kilogramına dikkat ederiz. 2 kg elma istediğimizde bunun terazide tartılması gerekir. Bu tarfilma işlemi elektronik basküllerde yada esit kollu terazilerde yapılır.

*Kütle: Maddelerin değişmeyen miktarına kütle denir. Tüm maddelerin bir kitlesi vardir. Kütte birimi olarak, kilogram (kg) ve gram (g) kullanırız.

Unutma: Katı maddelerin kütlesini terazi yardımıyla kolayca ölçebiliriz. Ancak sıvı maddeleri içine koyacağımız bir kap yardımıyla ölçeriz. Bunun için kabın baş ağırlığını bulmamız gerekir. Yandaki kabın içinde portakal suyu

*Hacim : Maddelerin boşlukta kapladığı yere hacim denir. Tüm maddelerin bir hacmi vardır. Hacim. birimi darak litre (L) ve mililitre (mL) kullanırız. Sivilarin hacmi dereceli silindir ile olaülür. Düzgün bir şekle sahip olmayan katıların hacmini öker. ken de dereceli silindirden yararlanabiliriz.