“Nesnelerin veya olayların ortak özelliklerini kapsayan ve bir ortak ad altında toplayan genel tasarım.” olarak ifade edilen olgu nedir?

Kavram

---

(Senemoğlu, 2004) Kavramların beş özelliğinden bahsetmektedir, bunlar nelerdir?

Öğrenilebilirlik: Kavramlar deneyimler sonucu doğuştan değil sonradan öğrenilir.
Kullanılabilirlik: İsteğe bağlı kullanılmak üzere kavramların farklı çeşitte kullanım alanları vardır.
Açıklık: Kavramlar anlaşılabilirdir ve kavramların anlamları üzerinde ortak bir fikir birliği bulunmalıdır.
Genellik: Kavramlar hiyerarşik olarak organize edilir ve genelden başlayarak daha özel hâle geçer.
Güçlülük: Kavram diğer kavramların anlaşılmasına yardımcı oluyorsa güçlüdür.

---

Kavram öğrenimi ve öğretimi süreci nasıl işler?

Kavram öğrenmede bilgilerin yapılandırılması söz konusudur. Yaşam boyu devam eder. Kavramlar öğrenilme aşamasında diğer kavramlarla ilişkilendirilebilmelidir.

---

Kavram geliştirme sürecinde beş temel yaklaşım öne çıkmaktadır (Yağbasan, Gülçiçek, 2003). Bunlar nelerdir?

• Genelleme: Nesnelerin, olayların ya da olguların var olan özelliklerinden yola çıkarak bir genel ilkeye ulaşma sürecidir.

• Ayrım: Benzemeyen özelliklerin vurgulanmasıdır.

• Tümevarım: Genele ulaşma, çıkarım yapma sürecidir.

• Tanımlama: Kavramların özelliklerini açıklamadır.

• Tümdengelim: Örneklerden yola çıkarak genel hâlini açıklanma sürecidir.

---

Kavram yanılgılarının çok çeşitli nedenleri vardır ve bunlardan bazılarından bahsedilmiştir. Bunlar hangileridir?

• Sınıf ve laboratuvarlarda verilen eğitim sürecince yanılgıların yeterince ele alınmaması,

• Analoji gibi öğretim materyallerinin öğretilmesi, istenen kavram yerine geçerek genellemelerin yapılması,

• Öğretim materyali olarak ders kitaplarındaki eksik ifadeler,

• Yazılı ve görsel medya

• Günlük hayatta kullanılan dil

---

Kavramsal öğrenme bir süreç içerisinde meydana gelir. Kavramlar birey için yeni bilgilerse bunlar mevcut bilişsel yapı içerisine bağlanır. Bu bağlanma
olduğu sürece de anlamlı öğrenme meydana gelir. Var olan yapıdaki kavramların değiştirilebilmesi için dört koşulun sağlanması gerekir. Bu dört koşul
nedir?

1. Mevcut kavramda hoşnutsuzluk olmalıdır.

2. Yeni kavramın anlaşılır olması gereklidir.

3. Yeni kavram mantıklı olmalıdır.

4. Yeni kavram işe yarar olmalıdır.

---

Kavram öğretiminde ve kavram yanılgıları tespitinde kullanılabilecek araçlar hangileridir?

• Kavram haritaları

• Zihin haritaları

• Kavram karikatürleri

• Metaforlar ve analojiler

• İki / üç aşamalı testler

---

Joseph D. Novak tarafından Ausubel’in anlamlı öğrenme kuramına dayalı olarak 70’li yılların başında Cornell Üniversitesinde geliştirilmiştir. Bilgiyi organize edip görsel bir şekilde sunar. Ausebel’in ortaya atmış olduğu anlamlı öğrenmeye yardımcı olur. Bu manada kavramlar ve kavramlar arası ilişkileri gösteren grafiksel bir görsel araçtır. Bahsedilen kavram öğretimi aracı hangisidir?

Kavram haritaları

---

Kavram haritaları hazırlanırken dikkat edilecek hususlar nelerdir?

• Tek bir akış diyagramı şeklinde hazırlanmamalıdır.

• Özel isimler kavram değildir, yazılmaz.

• Her kavram bir defa kullanılmalıdır.

• Belli bir grup kavramlar renklendirilebilir. Ayırt edilebilirlik sağlar.

---

Tony Buzan tarafından geliştirilmiştir. İlk olarak not alma tekniği olarak ortaya çıkmıştır. Olayların, fikirlerin sistematik bir şekilde görselleştirilmesidir. Bahsedilen kavram öğretimi aracı hangisidir?

Zihin haritaları

---

Öğretmen, öncelikle konunun kısa bir anlatımını yaklaşık 5-10 dakika yapar. Konu ana hatları ile özetlenir. Bunun hemen sonrasında anlatılan kavrama yönelik bir kavram testi uygulanır. Öğrencilere düşünmeleri için bir dakika civarında zaman verilir. Öğrenciler bu aşamada bireysel olarak cevaplarını verirler. Bu geri bildirim alma işi ilerleyen kısımlarda daha ayrıntılı ele alınacaktır. Öğretmen hızlıca, geri dönüşlere göre sınıfın sorulan soruya verdiği yanıtları değerlendirir. Yanıtların yüzdeleri ile tartışılma düzeyleri nasıl olmalıdır?

• Doğru cevap yüzdesi çok küçük ise (%30 altı ) yavaşlanır ve konuya geri dönülerek anlatım detaylandırılır.

• Doğru cevap yüzdesi yaklaşık %30-70 arasında olursa bu, akran tartışması için idealdir ve yukarıda verilen akış şeması aynen uygulanır.

• Doğru cevap sınıfın büyük bir kısmı tarafından verilmiş ise (%70 üstü) cevap kısaca açıklanır ve diğer bir soru veya konuya geçiş yapılır (Mazur 1997).

• Doğru cevap yüzdesi yaklaşık %30-70 arasında ise akış şemasında olduğu gibi gruplar içerisinde tartışma ortamı oluşturulur ve akranların birbirlerini ikna etmesi sağlanır.

---

Kavram karikatürleri hazırlanırken bazı temel özelliklere dikkat edilmesi gerekmektedir. Bir karikatürün kavram karikatürü olabilmesi için dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

• Günlük hayattan bilimsel bir olayı konu alır.

• İnsan ya da hayvan karikatürü şeklinde karakterler gösterilir ve bu karakterler isimlendirilmelidir.

• Karakterler olayı tartışır veya diyalog hâlinde olur. Karakterlerin fikirleri konuşma baloncuklarında ayrı ayrı ve sırasıyla verilmediler.

• Karakterlerin görüşleri kısa, öz ve anlaşılır ifade edilmelidir.

• Öğretim kademesi ile ilgili yaygın kavram yanılgılarını içeren konuşma diyaloglarından birisi bilimsel olarak doğru, diğerleri ise geçmiş deneyim ve sezgilerden ortaya çıkan kavram yanılgısı düşüncelerini özellikle temsil eder. 

• Karikatürler dikkat çekici tasarlanmalıdır.

• Tüm alternatif fikirler akla uygun ve eşit statüde olmalıdır.

• Poster formatında kullanılacaksa öğrencilerin tamamının görebileceği şekilde ve okunaklı olmalıdır.

• Öneri: Konuşma balonlarına bir tane boş konuşma balonu ilave edilebilir.

---

Öğrencilerin aktif olarak öğrenme sürecine katılımını sağlayan aktif öğrenme yaklaşımlarında biridir. Her branşta uygulanabilir. Öğrenciyi merkeze alan, onun ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran bir eğitmenin rehberliğinin yanı sıra kendi yaş grubundan birbirlerini çok daha iyi anlayan akranlarının desteğinde olan süreçtir. Eric Mazur bu yaklaşımı ortaya çıkarmıştır. Bahsedilen öğretim yöntemi hangisidir?

Akran Öğretimi

---

1980’li yıllarda D. BobGowin ve arkadaşları tarafından geliştirilmiştir. Başlangıçtaki amacı özellikle fen bilimi alanında laboratuvar araştırmalarının daha etkili olması içindir. Hazırlanan raporlar da öğrencilerin teorik bilgiler ile uygulamalar arasında bağlantı kurmalarına  yardımcı olmaktadır. Bahsedilen kavram öğretimi aracı hangisidir?

V-Diyagramı

---

Akran öğretiminin aşamaları nasıldır?

• Kısa Konu Anlatımı: Konunun özeti şeklince kısa bir anlatım yapılır.

• Kavram Testi: Öğrencilere konuyla ilgili kavram testi uygulanır.

• Öğrenci Oylaması: Öğrenciler her bir soruyu bireysel olarak düşünür ve yanıtlar. (1.Tur)

• Cevapların Gözden Geçirilmesi: Eğitmen öğrenci yanıtlarını gözden geçirir.

• Akran Tartışması: Eğitmen, öğrencilerin grup arkadaşlarıyla birlikte tartışmasına olanak sağlar.

• Öğrenci Oylaması: Öğrenciler her soruyu bireysel olarak tekrar yanıtlar. (2.Tur)

• Cevapların Gözden Geçirilmesi: Eğitmen öğrenci yanıtlarını tekrar gözden geçirir. 

• Açıklama / Anlatma: Eğitimen, öğrencilerle beraber zorluk yaşanılan kısımlar için gerekli açıklamalar yapar. 

---

Akran öğretimi yönteminin uygulanmasındaki en önemli aşamalardan birisi kavram sorusudur. Kavram sorusunun Mazur (1997) tarafından belirtilen özellikleri nasıl olmalıdır?

• Sadece sayıların kullanılıp çözüme ulaşıldığı bir soru olmamalıdır.

• Soru çoktan seçmeli ve yeterli sayıda seçenek içermelidir.

• Soru öğrencinin anlayacağı dilde açık ve net olmalıdır.

• Soru ne çok zor ne de çok kolay olmalıdır.

• Soru tek bir kavram üzerinde olmalıdır.

---

İçerik, ortam ve yöntem öğretim sürecinde hangi sorulara cevap verir?

• İçerik= Ne?

• Ortam= Nerede?

• Yöntem= Nasıl?

---

Öğretim programını temel alan ve sınıf dışındaki alanlarda ve kurumlarda gerçekleşen öğrenme, okul dışı öğrenme olarak bilinir. Bunlar nelerdir?

Okul süresi boyunca öğretim programına bağlı olarak okul yapısı dışındaki alanlarda ve kurumlarda gerçekleşen öğrenme anlamına gelen okul dışı öğrenme ile alakalı olabilecek formal öğrenme, non-formal öğrenme ve informal öğrenme kavramları vardır.

---

Öğretimin her kademesinde beklenen, sınıf içi ve okul dışı öğrenme ortamlarının bir arada kullanılması ve bu sayede öğrenmenin zenginleştirilmesidir. Okul dışı öğrenme etkinlikleri hazırlanırken bir çark gibi dikkat edilmesi gereken üç temel durum hangileridir?

İçerik-yöntem-ortam ilişkisine dikkat etmek gerekir.(Şen, 2019).

---

Formal öğrenme, non-formal öğrenme ve informal öğrenmenin karşılaştırılması (Eshach, 2007) tarafından nasıl yapılmıştır?

Formal Öğrenme	Non-Formal Öğrenme	İnformal Öğrenme
Genellikle okulda	Okul dışı kurumlarda	Her yerde
Motivasyon genel anlamda dışsal	Motivasyon dışsal olabilir ama genel anlamda içsel.	Temelde içsel motivasyon
Yapılandırılmış	Yapılandırılmış	Yapılandırılmamış
Zorunlu	Genellikle gönüllü	Gönüllü
Öğretmen liderliğinde	Rehber ya da öğretmen liderliğinde	Genellikle öğrenen öncülüğünde
Öğrenme değerlendirilir	Öğrenme genellikle değerlendirilmez	Öğrenme değerlendirilmez
Ardışık	Genellikle ardışık değil	Ardışık değil
Genellikle önceden planlanmış	Genellikle önceden planlanmamış	Kendiliğinden

---

Akran öğretiminin uygulanmasındaki teknik unsurlardan en fazla dikkat çeken durum, öğrencilerden gelen yanıtların alınması olayıdır. Alanyazında en fazla kullanılan yöntemler hangileridir?

• El kaldırma: En kolay ve kısa sürede bir şekilde öğrenci yanıtlarını alıp değerlendirme yapılabilecek yöntemdir. İşaret dili alfabesi unsurları kullanılabilir.

• Flaş kartlar: Öğrencilere farklı renk ve formlarda A, B, C gibi kartlar önceden dağıtılarak yapılabilir.

• Tarama formları: Büyük gruplarda tercih edilebilir.

• Clickers: Teknolojik bir uygulamadır. Bunun için ayrıca bir uygulama aparatı gerekir. Derste tahta veya herhangi bir perdeye doğrudan cevap oranları yansıtılabilir.

• Çevrim içi yanıt sistemleri: Günümüz web 2.0 araçları yardımıyla rahat bir şekilde kullanılabilir.

---

Etkinliklere gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra artık sahada uygulama aşamasına geçilebilir. Bu uygulamalarda aşağıdaki hangi önemli noktalara dikkat edilmelidir?

Etkinlik öncesi öğrenciler organizasyon kuralları hakkında bilgilendirilmelidir. Gruplar hâlinde çalışılacaksa bunlar belirlenmelidir. Etkinliğin belirli anlarında öğrencilerin çalışma kâğıtlarını doldurmaları için onlara zaman verilmelidir. Öğrencilere ortamı gezebilecekleri serbest  zaman verilmelidir.

---

Okul dışı öğretim etkinlikleri organizasyon aşamaları nasıl olmalıdır?

Etkinlik öncesi hazırlıklar, etkinliğin uygulanması, etkinlik sonrası değerlendirmeler.

---

Okul dışı ortamlarda yapılan faaliyetlerinde sınıf içinde olduğu gibi etkinlik sonrasında değerlendirilmesi gerekmektedir. Okul dışı öğrenme faaliyetleri sonrasında kullanılabilecek bazı ölçme-değerlendirme araçları vardır, bunlar nelerdir?

1. Kavram haritaları
2. Zihin haritaları
3. Etkinlik sonrası değerlendirme
4. Metin çözümlemesi
5. Bulmacalar
6. Gazete/poster/broşür hazırlama
7. Fotoğraf sergisi
8. Kompozisyon/mektup yazma

Bu araçlar sınıf seviyesine, konuların içeriğine göre öğretmen tarafından tercih edilebilir. Eğer ziyaret edilen okul dışı ortamda vakit kalmışsa ölçme-değerlendirme aşaması orada da yapılabilir.

---

Bloom (1979), tam öğrenme modelinde, öğrenme ürünlerini etkileyen temel unsurları; ön koşul öğrenmeleri kapsayan öğrenci bilişsel giriş davranışları, duyuşsal giriş özellikleri ve öğretim hizmetinin niteliği olarak tanımlamıştır. Burada bahsedilen öğretim hizmetinin niteliği nelerdir?

İpuçları, katılma, pekiştirme, dönüt ve düzeltme.

---

Etkinliklerin uygulanması bir hazırlık gerektirir. Dolayısıyla okul dışı ortama gitmeden önce, gerek su, iaşe gibi organizasyon boyutunda gerekse de öğrencilerin tek tek mi, grupla mı çalışacağı gibi akademik ön hazırlıklar yapılmalıdır. Etkinlik uygulamada dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

• Etkinlik planının hazırlanması: zaman, akış planının planlanması

• Okul yönetimi ve ailelerden izinlerin alınması

• Gidiş-dönüş ulaşımının planlanması

• Gidilecek ortamdaki iletişim kurulacak kişinin belirlenmesi: izin, uygulamanın yapılmasının organizasyonu,ortamdaki materyallerin tespiti

• Öğrencilerin bilgilendirilmesi: gidilecek ortam,kurallar, güvenlik

• Velilerin bilgilendirilmesi

• Öğrencilerin çalışma programının belirlenmesi: çalışma kâğıtları, fotoğraf çekme vs.

• Öğrencilerin gereksinimlerinin dikkate alınması: su, iaşe, tuvalet, engelli öğrenciler.

---

Öğrenme sürecinin belirleyici unsurları nasıl özetlenebilir?

Hiçbir şey istek olmadan gerçekleşmez. Çocuklar korku ve baskıyla değil kendi çabalarıyla daha etkili öğrenirler. Öğrenmenin en önemli itici gücü meraktır. Merakın azalması ile birlikte öğrenme çabasıda azalır. Öğretim, öğrencilerin bireysel öğrenme özellikleri doğrultusunda farklılaştırılmalı ve zenginleştirilmelidir. Öğretmenlerinin en önemli görevi, çocuklara öğrenmeyi sevdirmek, onların öğrenme çabalarını
desteklemek ve öğrenme kararlılıklarını sürdürmelerine yardımcı olmaktır. En geniş tabanlı öğrenmeler, yaparak ve yaşayarak ulaşılan öğrenmelerdir. Öğretmenler, demokrati k bir sınıf ortamında öğrencileri pasif alıcı olmaktan kurtaran yöntemlere öncelik vermelidirler. Çocukların öz güveni desteklenmelidir. Öz güven okul ekosistemindeki tüm paydaşların o bireye dair izlenimlerinin bir toplamıdır.
Öğrenme bireyin kendi zihin şemalarını oluşturması, mevcut şemalarını güncellemesi, dış uyarıcılardan gelen bilgiyi anlamlandırması ile gerçekleşir. Hatalar öğrenme sürecinin önemli deneyimleridir. Geri bildirimlerin öğrenme sürecinde bireyin bilişsel ve duyuşsal özellikleri üzerinde olumlu etkileri vardır. Geri bildirim kapsamında öğrencinin öğrenme süreçlerine aktif olarak katılımının teşvik edilmesinin yanı sıra katılımın niteliği de değerlendirilmelidir.

---

Geri bildirimler, yapıcı/düzeltici/negatif veya güçlendirici/pozitif olmak üzere farklılaşabilirler (Göker, 2015). Buna göre yapıcı ve güçlendirici geribildirimler nasıl olmalıdır?

Geri bildirimler sadece öğrencinin öğrenme-öğretme sürecine katılımını desteklemek ve öğrenciyi ödüllendirmek için değil aynı zamanda katılımın niteliğine ilişkin unsurları da içermelidir. Performanstan bağımsız olarak sadece katılımı destekleyen geri bildirim süreci,  öğrenme niteliği üzerinde olumsuz bir etki oluşturabilir.

---

Geri bildirimler sadece bilişsel değil, aynı zamanda üst bilişsel becerileri ve duyuşsal özellikleri geliştirmeyi de hedeflemelidir. Bilişsel, üst bilişsel ve duyuşsal geri bildirim nasıl örneklendirilir?

Örnek olarak yapılan bir çalışma içerisinde eksik olan yerlerin belirtilmesi bilişsel, kullanılacak stratejilerle öğrencinin öğrenme etkililiğinin artmasına yönlendirme yapılması üst bilişsel; öğrencinin ilgi, tutum ve moti vasyonuna yönelik ifadeler kullanılması ise duyuşsal geri bildirimlere örnek olarak verilebilir.

---

Geri bildirimler içerik açısından sınırlı veya ayrıntılı olarak gerçekleşebilir. Sınırlı ve ayrıntılı geri bildirimin özellikleri nasıl olmalıdır?

Sınırlı verilen geri bildirimlerin öğrenme üzerindeki olumlu etkisi de oldukça sınırlıdır (doğru, yanlış,eksik vb.). Buna karşılık ayrıntılı geri bildirimler; öğrencinin eksikliklerinin neler olduğunu, neyi doğru ve yanlış yaptığını, nasıl ilerlemesi gerektiğini ortaya koyarak öğrenme üzerinde daha olumlu etkiler sağlar (“Matematiksel işlemlerde hatan var, toplama işlemini gözden geçirmelisin.”, “Yazmış olduğun kompozisyonun başlığı uzun ve kompozisyonunda anlatım bozuklukları var. Kelime sayısını 12 ile sınırlayarak metnin başlığını yeniden gözden geçirmelisin.” vb.). Ayrıntılı geri bildirimler genellikle düzeltmeleri ve yönlendirmeleri de içerir. Bu nedenle verilecek geri bildirimlerin mümkün olduğu kadar ayrıntılandırılması gerekir.

---

Bu araç ile sanal sınıf uygulaması ile öğretmen ve akran geri bildirimine imkân sağlar. Program arayüzünde video linkleri paylaşılabilir, tartışma forumları açılabilir, öğrencilere ödevler verilebilir, anlık ve gecikmeli geri bildirimler düzenlenebilir. Bununla birlikte öğretmen ve öğrenciler tarafından derslere yönelik sunu materyalleri yüklenebilir ve bu materyallere yönelik geri bildirimler sunulabilir. Bahsedilen araç hangisidir?

Edmodo

---

Geri bildirimler yön açısından pozitif ve negatif olarak gerçekleşebilir. Pozitif ve negatif geri bildirimler nasıl olmalıdır?

Pozitif geri bildirimler, öğrencinin tutum ve davranışlarına yönelik olumlu ifadeler içerirken (Oldukça başarılı, bravo, problemi çözme yaklaşımın doğru vb.); negatif geri bildirimler ise olumsuz ifadeler içerir (Cevabın yanlış, ödevin oldukça yetersiz, verdiğin örnekler eksik vb.). Öğretim sürecinde sürekli pozitif geri bildirim vermek mümkün olmadığından negatif geri bildirimlerin olumlu jest ve mimikler ile desteklenmesi sağlanmalıdır. Duyguların aktarılmasında söz ötesi davranışların önemi göz önüne alındığında negatif geri bildirime olumlu jest ve mimiklerin eşlik etmesi, öğrencinin yapmış olduğu hatalara karşı daha duyarlı olmasını sağlayarak öğrenmeye karşı olumsuz tutum ve davranışların geliştirmelerini engelleyebilir.

---

Etkili geri bildirim sürecinde Web 2.0 araçlarından da faydalanılmaktadır. Bu araçlar hangileridir?

Bunlar arasında Kahoot, Formative, Socrative, Edmodo, Actively, Google drive, Edpuzzle, Playposite, Plicker gibi uygulamaları sayabiliriz. Bu uygulamalar farklı türlerde geri bildirim düzenlemelerine imkân sağlamaktadır. Bu geri bildirimler anlık olabildiği gibi gecikmiş olarak da verilebilir.

---

Bu araç ile öğrencilere anlık geri bildirim verilebilmektedir. Ağırlıklı olarak hatırlama ve anlama düzeyindeki sorulara yönelik geri bildirim sağlayan sistem, sınırlı geri bildirimler için daha uygundur.(doğru, yanlış vb.). Bahsedilen uygulama hangisidir?

Kahoot

---

Bu araç ile öğrencilere anlık geri bildirim verilebilir, onlar ile etkileşime girilerek yanıtları görülebilir ve ayrıntılı geri bildirimler  düzenlenebilir. Bahsedilen uygulama hangisidir?

Formative

---

Bu araç ile öğrencilere yönelik çoktan seçmeli, doğru-yanlış ve kısa cevaplı sorular hazırlanabilir, öğrencilere anında onaylayıcı ya da detaylı geri bildirimler verilebilir. Bahsedilen araç hangisidir?

Socrative

---

Geri bildirimlerin genel olarak tüm özellikleri nasıl olmalıdır?

• Ayrıntılı olarak sunulmalıdır.

• Kişiye değil, ürüne yönelik olmalıdır.

• Açık ve anlaşılır olmalıdır.

• Süreç odaklı ve biçimlendirici olmalıdır.

• Bilişsel, üstbilişsel ve duyuşsal özellikleri içermelidir.

• İlerlemeyi ve farkı göstermelidir.

• Sözlü ve yazılı olmalıdır.

• Pozitif unsurları içermelidir.

• Pozitif jest ve mimikler geri bildirime eşlik etmelidir.

• Doğrudan yanıta değil, düşündürmeye yönelmelidir.

• Sadece eksikliklere ve yanlışlara yönelmemelidir, aynı zamanda düzeltme de içermelidir.

---

Bu araç üzerinde ortak dokümanlar oluşturulabilir. Her bir öğrenci dokümanlar üzerinde değişiklikler yapabilir ve kendi görüşlerine göre dokümanı düzenleyebilirler. Hangi araçtır?

Google Drive